هر نوع بارشی که حاوی مقدار بالای اسید نیتریک و سولفوریک اسید باشد باران اسیدی نامیده میشود. این نوع بارش قطعا به صورت باران نیست و میتواند شامل مه، انواع ریزگردهای خشک، برف و بورانی که به زمین نازل میشود باشد.
دلایل باران اسیدی:
اساسا باران به صورت نرمال اسیدی است ولی مقدار این اسیدیته بسیار ناچیز و په هاشی (pH) درحدود ۵.۶ تا ۶ را دارا میباشد اما این مقدار در بارانهای اسیدی به ۴.۴ و ۴.۲ افزایش مییابد. مهمترین عوامل طبیعی برای بارانهای اسیدی انتشار گازهای آتشفشانی است.
آتشفشانها گازهای اسیدی تولید میکنند تا بیشتر از مقدار معمولی، باران اسیدی یا هر شکل دیگری از بارش مانند مه و برف ایجاد شود تا حدی که تحت تأثیر پوشش گیاهی و سلامتی ساکنین اطراف باشد. پوسیدگی پوشش گیاهی، آتش سوزی و فرآیندهای بیولوژیکی موجود در محیط نیز باعث ایجاد گازهای باران اسیدی میشود.
دیمتیل سولفید نمونه ای معمولی از عوامل مهم زیستشناختی عناصر حاوی گوگرد موجود در جو است. اصابت تشعشعات نور همچنین به طور طبیعی اکسیدهای نیتریک تولید میکند که از طریق فعالیت الکتریکی با مولکولهای آب واکنش میدهند تا اسید نیتریک تولید کند، در نتیجه باران اسیدی ایجاد میشود. اما امروزه بشر با سوزاندن سوختهای فسیلی برای تامین انرژی در نیروگاهها، کارخانجات و اتومبیل ها باعث ایجاد آلایندههای جوی و در نهایت باران های اسیدی میشود و این را به مرزهای خطر برای سلامت خود و محیط زیست کشانده است.
بشر با سوزاندن سوخت های فسیلی (SO2) دیاکسید و (NOX) اکسیدهای ازت را در جو آزاد میکند. این آلاینده ها با اکسیژن موجود در آب واکنش شیمیایی میدهند و باعث ایجاد اسید سولفوریک و اسید نیتریک در هوا میشود. در زمان بارش باران های اسیدی و جاری شدن آب در سطح زمین این آلایندهها ابتدا منابع سطحی و سپس به منابع زیر زمینی رسوب می کنند.
در حال حاضر مقادیر زیادی رسوب اسید در جنوب شرقی کانادا، شمال شرقی ایالاتمتحده آمریکا، اکثر اروپا از جمله بخشهایی از سوئد، نروژ و آلمان مشاهده میشود. علاوه بر این مقداری رسوبهای اسیدی در بخش هایی از آسیای جنوبی، آفریقای جنوبی، سریلانکا و جنوب هند مشاهده میشود.
شکل های باران اسیدی:
رسوب اسید به دو شکل خشک و مرطوب صورت میگیرد:
- رسوب مرطوب
- رسوب خشک
تعریف رسوب مرطوب:
بادهای حاوی مواد آلاینده در مناطقی که هوا مرطوب است همواره این آلایندهها را در بر دارند، در صورت هرگونه بارش اعم از باران، برف تگرگ و بوران این مواد از جو خارج شده و با آب ترکیب شده با سطح زمین تماس پیدا میکنند. اسیدهای ترکیبی با آب ابتدا در سطح زمین روان میشوند، با آلوده کردن گیاهان حیوانات و آبزیان و با گذر از مسیل ها و کانالهای آب در نهایت به دریا میپیوندند و باعث آلودگی زیستگاههای دریایی میشوند.
رسوب خشک:
مواد آلاینده در مناطق خشک به صورت ریزگرد، گردوغبار یا دودههای اسیدی بر روی زمین و تمامی سطوح دیگر از جمله خانهها، ماشینها، گیاهان و غیره میچسبند. تقریبا ۵۰ درصد آلایندههای جوی به صورت رسوب خشک دوباره به سطح زمین برمیگردند و در صورت هر گونه بارشی شستشو داده میشوند.
تغییر اکوسیستم طبیعت:
آلودگیهای موجود در هوا زمانیکه باران میبارد جذب خاک و زمین و آبهای زیرزمینی شده و گیاهان و ریشههای آنها را خشک میکند، در این تعریف میتوانیم بگوییم که فاجعه زیست محیطی پیش آمده است. بعنوان مثال: برکهها یا رودخانههای فصلی، چشمههای طبیعی که آب آنها در گردش و جاری نیست، تمام سموم مانند منواکسید، ازت و سرب وارد آب شده و تمام موجودات زنده، ماهیان، گیاهان، خزهها، جلبکها و … را از بین میبرد و تاثیرات منفی بر روی اکوسیستم طبیعت برجای میگذارد.
حتی گیاهان، درختها و گلها، سبزیجات و محصولات کشاورزی و صیفیجات، آلوده شده و باعث عدم رشدکافی در آنها و در نتیجه باعث تولید محصول نامرغوب و بیکیفیت خواهد شد. حتی بسیاری از موجودات زیرخاکی که برای بقای خود اقدام به تخمگذاری در زیر خاک کردهاند و بعنوان مکمل اکوسیستم طبیعی شناخته میشوند، مانند کرمها، سوسکهای خاکی، لارو حشرات، قارچها، حلزونها و سایر موجودات دیگر دستخوش تغییرات و یا از بین رفتن توسط باران های اسیدی میشوند.
تاریخچه :
در دهه ۱۸۰۰ میلادی و در طول انقلاب صنعتی وجود این معضل کشف شد، رابرت آنگوس اسمیت شیمیدان اسکاتلندی، اولین بار در سال ۱۸۵۲ رابطه بین آلودگی هوا و باران اسیدی را در منچستر انگلستان کشف کرد، اما تا ۱۹۶۰ این قضیه حائز اهمیت نبود. تا اینکه NY times گزارشهایی مبنی بر تغییرات آب و هوایی که منجر به تولید بارانهای اسیدی را که حاصل آزمایشات انجام شده در “جنگل نیوهمپشایر” شده بود را منتشر کرد. از آن پس، این معظل بعنوان یک معضل زیست محیطی شناخته شد. اما، از آنجاکه تا به امروز بشر سوخت جایگزینی برای کسب انرژی نیافته، هنوز به سوزاندن سوختهای فسیلی ادامه میدهد.
این مساله، از معضل باران اسیدی و خطرات آن فراتر رفته و اکوسیستم به گونهای تغییر کرده که گرمایش زمین را منجر شده است. بسیاری از گونههای حیوانی و جانوری یا حتی پوشش گیاهی و حیات بر روی این سیاره دچار دگرگونی شده است.
بدون دیدگاه