فرسودگی شغلی یا کارزَدگی

فرسودگی شغلی و کارزدگی

فرسودگی شغلی و کارزدگی


فرسودگی شغلی و مواجهه با آسیب استرس مزمن در محل کار

( به انگلیسی ” Burnout ” یعنی درجا زدن و افزایش دما )

در دنیایی که به نظر میرسد همیشه فشار در آن برای انجام کارها زیاد است، تعداد بیشتری از افراد در فرسودگی در محل کار با این پدیده سروکار دارند. این پدیده چیست و چگونه می توانید در صورت بروز اتفاقی با آن کنار بیایید؟

در ماه مه سال 2019، سازمان بهداشت جهانی (WHO) رسما فرسودگی شغلی را به عنوان “پدیده شغلی” به رسمیت شناخت. تصمیم آنها پس از سالها شنیدن نارضایتی مردم در مورد آن، تلاش برای فهمیدن دلیل این امر بر روی آنها و تلاش برای شناسایی کارهایی که می توانست برای مقابله با آن انجام دهد صورت گرفت.

کارزَدگی یا فرسودگی شغلی

به تازگی مطالعه Gallup درحدود 7،500 کارگر تمام وقت نشان داد که 23٪ اغلب در “حالت فرسودگی شغلی” قرار داشتند، همچنین حدود 44٪ “گاهی” وارد حالت فرسودگی شغلی یا کارزدگی می شوند. اگرچه سازمان جهانی بهداشت هنوز فرسودگی شغلی را به عنوان یک بیماری پزشکی تشخیص نمی دهد، اما برخی محققان آن را ” یک بیماری شغلی ” می نامند.

کارزَدگی یا فرسودگی شغلی
کارزَدگی یا فرسودگی شغلی

دلیل این امر نه تنها تعداد زیاد افراد ( در سراسر جهان ) است که فرسودگی شغلی را گزارش می کنند، بلکه به دلیل تأثیر مهم آن بر رفاه و کیفیت زندگی نیز تأثیر گذار و از جنبه های سلامت ذهن قابل تحقیق و بررسی است. به گفته همین محققان، بعضی از مشاغل که بیشتر در معرض فرسودگی شغلی هستند با حرفه هایی مرتبط هستند که با ” استرس زیاد ” مواجه می‌شوند. از جمله این مشاغل می توان به موارد زیر اشاره کرد:

  • خدمات درمانی
  • کارهای اجتماعی
  • کار پلیس
  • تدریس ، وکلا و دانشگاهیان
  • ارائه خدمات به مشتریان
  • طراحان گرافیک

بنابراین، فرسودگی شغلی چیست؟ و تفاوت آن با سایر اشکال استرس شغلی چگونه است؟ اگر شخصی فرسودگی را تجربه کند چگونه می تواند در آن لحظه با آن مقابله کند و چگونه می تواند یاد بگیرد که با گذشت زمان بر آن غلبه کند؟

نقش مربیان سلامت روانی و بهزیستی:

در دنیای پرمشغله ی امروزی و پر از استرس در محیط هایی که فشار کار بر روی پرسنل بسیار زیاد است بهتر است از مربیان سلامت روانی و بهزیستی برای آموزش پرسنل و مقابله با فرسودگی شغلی استفاده شود، نقش مربیان سلامت روانی این است که در محیط های کاری، پرسنل بتوانند با آرامش بیشتری به کار خود ادامه دهند.

فرسودگی شغلی چیست؟

سالهاست که دانشگاهیان و متخصصان بهداشت روان به طور یکسان تلاش می کنند تا تعریفی از فرسودگی شغلی را بر اساس شایع ترین علل و علائم ارائه دهند. كات هونسل توضیح داد: “به طور خلاصه [فرسودگی شغلی] یک سندرم استرس مزمن ناشی از محل کار است که به درستی مدیریت نشده است. هونسل بنیانگذار “مردم روزمره”، سازمانی (مستقر در انگلستان) است که مدیریت کارگاه های مربیگری بهزیستی و آموزش کمک های اولیه سلامت روان را ارائه می دهد.

کارگاه های بهداشت محیط کار می توانند مورد زیر را بررسی کنند:

  1. برطرف کردن احساس کمبود انرژی یا فرسودگی انرژی در محیط کاری
  2. درمان احساسات منفی / بدبینانه مربوط به شغل
  3. افزایش باور در افرادی که دچار استرس کاری هستند و اینکه فرد قادر به انجام کار و تولید مثبت و مفید است .

فرسودگی شغلی می تواند به عنوان از دست دادن معنا در کار فرد تعریف شود که می تواند همراه با فرسودگی ذهنی، عاطفی یا جسمی به عنوان نتیجه طولانی مدت حل نشده در فرد باقی بماند.

تفاوت استرس و فرسودگی شغلی :

اما فرسودگی شغلی صرفا استرس مرتبط با کار نیست، استرس متوسط در محل کار حتی می تواند نتایج مثبتی داشته باشد، بنابراین تفاوت این دو در چیست؟ برخی از مطالعات نشان داده اند که استرس می تواند به تقویت انگیزه در فرد کمک کند و عملکرد ذهنی آنها را در کوتاه مدت بهبود بخشد. این نتیجه گیری از یک مطالعه از دانشگاه کالیفرنیا “برکلی” به رهبری الیزابت کرپی ، که هم اکنون استادیار دانشگاه ایالتی اوهایو در “کلمب” است بدست آمده است.

دکتر کرپی می گوید: “برخی از استرس ها برای فشار آوردن شما به سطح هوشیاری بهینه ، عملکرد رفتاری و شناختی خوب هستند.”

دکتر Diggory به وب سایت مجله علمی Medical News Today گفت: هیچ چیز مثبتی در مورد فرسودگی شغلی وجود ندارد. او توضیح داد: “تفاوت بین استرس ناشی از فرسودگی شغلی و کار در نقطه ای است که در آن یک مسئله جدی برای سلامتی بدست می آید.”

“استرس چیزی است که همه ما از آن عبور می کنیم و درجات مختلفی از استرس وجود دارد با این حال، مطالعات نشان داده اند که میزان بالای “کورتیزول” در حال انجام “هورمون اصلی استرس” برای رفاه ما خوب نیست.”

وی اضافه کرد: “وقتی استرس در طی یک دوره زمانی شروع به پیشرفت می کند و ما علائم اضطراب یا خلق و خوی کم را تجربه می کنیم می تواند منجر به استرس مزمن شود و مهارت های شناختی ما مختل شود. با این حال، منظورم این است که حافظه کاری ما توانایی‌مان برای منطقی اندیشیدن و انجام کارها به طور مؤثر به اندازه معمول عمل نمی کند”.

استرس زیاد در طی مدت زمان طولانی می تواند به ” فرسودگی شغلی” منجر شود

چرا رخ می هد؟

تحت فشارهای مداوم و عدم استراحت کافی، استرس می تواند به فرد غلبه کند. نبود محیط های سالم روانی در بعضی مشاغل و نگرانی از دست دادن موقعیت شغلی می تواند احساس غرق شدن و رسیدن به مرحله فرسودگی شغلی را تشدید کند.

اما گذشته از یک بار زیاد کاری، عوامل دیگر نیز می توانند در استرس کاری نقش داشته باشند و منجر به فرسودگی شغلی شوند مانند “استرس مالی” و یا ” زور شنیدن ” توسط سرپرست ها یا برخی رده های مدیریتی در محیط های کاری و از همه مهمتر تلاش ناعادلانه برخی کارمندان برای خارج کردن همکار ” رقیب ” از محیط کاری و متوسل شدن به انواع دروغ ها یا تهمت ها.

چه تاثیر بر افراد دارد؟

کابوس های ناشی از فرسودگی شغلی می تواند تاثیرات منفی بر سلامت روان شخص داشته باشد. فرسودگی شغلی میتواند به روش های مختلف بر بهزیستی و کیفیت زندگی تأثیر بگذارد. این موضوع می تواند به سلامت جسمی فرد ضربه وارد کند و فرد را دچار روحی ضعیف کرده و همچنین به پیدایش احساس انزوا منجر شود، همچنین می تواند باعث بروز بیماری ” آندونیا ” – فقدان لذت – ( اختلالات افسردگی حاد ) در افراد شود، این بیماری باعث از بین رفتن لذت در فعالیت هایی می شود که قبلاً برای فرد لذت بخش بوده است.

استرس کاری
استرس کاری

تجربه یکی از بیماران را بخوانید:

هنگام گفتار درمانی با یکی از بیماران فرسودگی شغلی وی فریاد زد: “[فرسودگی شغلی] در هر قسمت از زندگی من تأثیر گذاشت! این بیماری، توانایی من در تمرکز روی کارم را تحت تأثیر شدید منفی قرار داد. من نمی توانستم بخوابم، من دائم نگران کارم بودم اما احساس می کردم در واقع نمی توانم کاری انجام دهم.

وی افزود: “این احساس استرس به سرعت تأثیر منفی بر دوستی و روابط اجتماعی من گذاشت. برای یک دوره احساس کردم که نمی توانم از خانه خارج شوم و باعث می شوم احساس بدی از زندگی اجتماعی داشته باشم.”

راه های درمان :

وقت گذاشتن برای خود و ایجاد تفریح های سالم در خارج از وقت کاری و مخصوصا آخر هفته ها می تواند بر سلامت و بهداشت روانی تاثیر مثبت داشته باشد. درددل کردن با افراد قابل اعتماد و به اشتراک گذاشتن تجربیات کاری می تواند شما را برای مقابله بیشتر با فرسودگی شغلی کمک کند.

وقتی تشخیص دهید که فرسودگی شغلی را تجربه می کنید چه اتفاقی می‌افتد؟ از آنجا به کجا می روید؟ بهتر است چرخه انزوا را بشکنید و کمک بخواهید، لازم نیست که به تنهایی با فرسودگی مبارزه کنید.

درمان فرسودگی شغلی
درمان فرسودگی شغلی

قدم بعدی در مورد فرسودگی شغلی، وقت بیشتر برای خودتان بگذارید. همه افرادی که تجربه فرسودگی شغلی خود با دیگران را به اشتراک گذاشتند گفتند که: وقت گذاشتن برای انجام کاری لذت بخش به طور مرتب به ما در مقابله با فرسودگی شغلی کمک زیادی کرده است.

وقت‌گذران و دور شدن از احساسات منفی مخصوصا در آخر هفته ها و انجام در فعالیتهای ورزشی و شنیدن موسیقی باعث میشود تا بتوانید بر این احساسات منفی محل کارتان غلبه کنید. خوردن غذاهای لذت بخش و نوشیدن حداقل 8 لیوان آب تصفیه شده و تمیز در طی روز، شنا کردن و یا شرکت در امور گروهی با دوستان و دویدن و قدم زدن می تواند زمینه ساز داشتن روانی سالم برای ادامه کار در محیط های پراسترس باشد.

در پایان پای صحبت یکی از کسانی خواهیم نشست که فرسودگی شغلی و استرس شغلی را در محیط کارش برای ما توضیح می دهد، همانطور که در بالا اشاره کردیم طراحان گرافیک جزء گروهی هستند که در فهرست مشاغل ” فرسودگی شغلی ” قرار دارند.

وی می گوید:

نشانه ی یک جراح چیره دست، عدم لرزش دستها در هنگام عمل جراحی است تا بتواند آنچه که باعث ایجاد ناراحتی در یک بیمار شده را از درون بدن او بردارد و در نهایت جای زخم ایجاد شده را به خوبی بخیه بزند و بیمار بدون هیچ عوارض بعد از عمل بتواند به راحتی مراحل بهبودی را طی کند.

یا یک خلبان می‌تواند جان صدها نفر یا بیشتر را در یک سانحه ی هوایی به مخاطره بیندازد و باعث بروز مشکلات بسیاری حتی برای خانواده ی آن افراد شود. میزان استرس ناشی از این مشاغل بر هیچ کس پوشیده نیست چرا که با جان انسان ها سروکار دارند. ولی، رتبه و مقام اجتماعی این مشاغل بسیار بالا و شاخص است. این افراد در بین اجتماع بسیار محترم شمرده می شوند و از مزایای معیشتی خوبی برخوردارند.

اما آیا شغل های دیگری هم هست که با این میزان استرس توام باشد ولی اصلا دیده نشوند؟

منظورم میزان استرس کاری، فشار عصبی، حجم کاری سخت، عدم دریافت حقوق مناسب و یا حتی درجه و اعتبار اجتماعی. مطمئنا بسیاری از این مشاغل وجود دارند، یکی از مهمترین چیزهایی که در جوامع امروزی با آن روبرو هستیم وجود یک رییس در شرکت ها است ( نه یک لیدر )، کسانیکه تنها به منافع مالی خود فکر می‌کنند و نیروی انسانی را یک سرمایه نمی داند.

برای یک رییس، شخص تا زمانی ارزش دارد که برای شرکت سودآور باشد اما اینکه فرد چگونه می تواند سودآوری داشته باشد مهم نیست چون در صورتی که شما نتوانید این مهم را انجام دهید فرد دیگری جایگزین شما خواهد شد. یک انسان قبل از داشتن یا انجام هر کاری با عنوان شغل باید بتواند در گروه پذیرفته شود.

از جمله مشکلات موجود امروز شرکت ها و کارخانجات که باعث فرسودگی شغلی می شوند:

  • عدم امنیت شغلی (ترس از دست دادن شغل) با توجه به شرایط اقتصادی نا آرام جامعه
  • تبعیض بین کارمندان ( کاملا سلیقه ای است و هر کارفرما علایق خاص خودش را دارد)
  • نداشتن ارتقاء شغلی
  • تمسخر از سوی سایر همکاران برای تخریب موقعیت شغلی
  • افسردگی و اضطراب
  • ساعات کاری فشرده
  • عدم مشارکت همکاران در کارهای تیمی
  • عوامل محیطی نظیر روشنایی محیط، عدم وجود هوای تازه و شنیدن صداهای ناهنجار

تمام موارد فوق تنها جنبه روانی یک شغل را می تواند دربر داشته و زمینه پیدایش فرسودگی شغلی باشد. شما علاوه بر داشتن تخصص کافی در شغل خود باید توانایی تحمل کافی برای پذیرفتن شرایط نامناسب محیط کار را داشته باشید. به لیست بالا تمامی مشکلات عاطفی و خانوادگی شخص بصورت فردی نیز اضافه می شود.

بعنوان مثال : “من یک طراح گرافیک صنعتی هستم”

کسی که مدت 21 سال است در زمینه ی انواع چاپ کار می کند، آنچه در بالا ذکر شد فقط بخشی از جنبه روانی شغل مرا در برمی‌گیرد، در حالیکه من باید به انواع نرم افزارهای ” وکتور ” و ” پیکسل “، نرم افزارهای سه بعدی، چگونگی عکاسی صنعتی یک محصول، انواع چاپ ( روتوگراور – فلکسو – افست ) آشنایی کامل با ماشین های چاپی که در نهایت فایل من با آنها چاپ می شود، نحوه ی بسته بندی محصول که بر اساس آن جانمایی نوشتار، لوگوی شرکت سفارش دهنده، بارکد، تصاویر و هرآنچه باعث بهتر دیده شدن محصول طراحی شده در قفسه های فروشگاه در بین سایر محصولات می شود و در نهایت فروش محصول توسط تصویر بصریِ  ایجاد شده به وسیله یِ من صورت می گیرد. ( من باید یک روانشناس عمومی و یک فروشنده باشم ).

من یک طراح گرافیک هستم
من یک طراح گرافیک هستم

یک طراح گرافیک باید تمام اندازه ی فونت ها و متن ها، ضخامت تمام خطوط موجود در طرح، اندازه بارکد حتی سفیدی اطراف آن برای خوانایی بیشتر، تک تک پیکسل های موجود در تصاویر، تک تک رنگ های PANTONE و یا PROCESS چه به صورت ” تمپلیت Template = یک نواختی رنگ ” و چه به صورت ” گرادینت “، نحوه ی جانمایی تک تک اعضای فایل بر روی کلیشه، سیلندر و یا زینک مرتبط با نوع بسته بندی، نحوه ی قرارگیری انواع ریجیستر مارک ها برای ماشین های چاپ همه و همه ازجمله کارهای من هستند.

و اینکه من یک انسانم با تمام روحیات انسانی و تمامی عوامل نامناسب محیط کاری. استرس و فشار کاری من کمتر از یک خلبان یا یک جراح نیست چراکه کوچکترین اشتباه من باعث به هدر رفتن کلی هزینه، سرمایه، وقت و انرژی خواهد شد. اما رتبه اجتماعی من در بین همکاران خودم و در اجتماع کجاست؟

من احساس می کنم دچار فرسودگی شغلی و استرس شغلی شده ام.

 

نگارش و ترجمه :
شرکت انرژی پویآب پارس / حق کپی رایت محفوظ است

بدون دیدگاه

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *